Czym jest zabytek?
Definicję zabytków znajdujemy w ustawie z 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, ze względu na jej złożony charakter, przedstawimy ją wskazując wszystkie cechy, jakie musi posiadać zabytek.
Zabytkiem będą:
- nieruchomości, ich części lub zespoły (zabytek nieruchomy),
- ruchomości, ich części lub zespoły (zabytek ruchomy),
które, łącznie są:
- dziełem człowieka lub związane z jego działalnością,
- świadectwem minionej epoki lub zdarzenia, których zachowanie leży w interesie społecznym ze względu na posiadaną wartość historyczną, artystyczną lub naukową.
Wobec wskazanej definicji zabytkami nieruchomy są, w szczególności:
- krajobrazy kulturowe,
- układy urbanistyczne, ruralistyczne i zespoły budowlane,
- dzieła architektury i budownictwa,
- dzieła budownictwa obronnego,
- obiekty techniki, a zwłaszcza kopalnie, huty, elektrownie i inne zakłady przemysłowe
- cmentarze,
- parki, ogrody i inne formy zaprojektowanej zieleni,
- miejsca upamiętniające wydarzenia historyczne bądź działalność wybitnych osobistości lub instytucji.
Ochronie będą podlegały również zabytki ruchome, będące w szczególności:
- dziełami sztuk plastycznych, rzemiosła artystycznego i sztuki użytkowej,
- kolekcjami stanowiącymi zbiory przedmiotów zgromadzonych i uporządkowanych według koncepcji osób, które tworzyły te kolekcje,
- numizmatami oraz pamiątkami historycznymi, a zwłaszcza militariami, sztandarami, pieczęciami, odznakami, medalami i orderami,
- wytworami techniki, a zwłaszcza urządzeniami, środkami transportu oraz maszynami i narzędziami świadczącymi o kulturze materialnej, charakterystycznymi dla dawnych i nowych form gospodarki, dokumentującymi poziom nauki i rozwoju cywilizacyjnego,
- materiałami bibliotecznymi ( o których mowa w ustawie o bibliotekach),
- wytworami sztuki ludowej i rękodzieła oraz innymi obiektami etnograficznymi,
- przedmiotami upamiętniającymi wydarzenia historyczne bądź działalność wybitnych osobistości lub instytucji.
Obok zabytku ruchomego i nieruchomego, ustawa wprowadza także definicję zabytku archeologicznego. Za taki zabytek uznamy zabytek nieruchomy będący powierzchniową, podziemną lub podwodną pozostałością egzystencji i działalności człowieka, złożoną z nawarstwień kulturowych i znajdujących się w nich wytworów bądź ich śladów albo zabytek ruchomy, będący tym wytworem.
Zabytkiem archeologicznym będą w szczególności:
- pozostałości terenowe pradziejowego i historycznego osadnictwa,
- cmentarzyska,
- kurhany,
- relikty działalności gospodarczej, religijnej i artystycznej.